Merhaba, ben Arda Yılmaz. Gol pazarını sezgiyle değil, verilerle okurum. Çünkü oran, o anki bilgiye göre yaşar. Ancak maç akarken bilgi değişir. Dolayısıyla strateji de nefes almalıdır. Önce bağlamı kurarım. Takımların stilini ve kadro durumunu yazarım. Ardından lig temposunu ve fikstürü eklerim. Böylece çıplak bir yüzdeye bakmam. Model, maçı bir hikâyeye bağlar. Bu yaklaşım gürültüyü azaltır ve paniği keser. Sonuçta alt-üst kararı daha tutarlı olur.
İlk hedef, “neye” karar vereceğini bilmek. Erken gol mü arıyorsun? Yoksa geç bölüm hızını mı? Buna göre pazar seçimi değişir. Ben maç önünde vetomu koyarım. Canlıda ise esneklik eklerim. Ayrıca hatayı da planlarım. Kısmî kapatma ve hedge düzene girer. Çünkü her maç sürpriz doğurur. Sürprizi kontrol eden şey ise hazırlıktır.
Toplam gole giden yol şut kalitesinden geçer. Bu yüzden xG trendini izlerim. Ancak tek başına xG yetmez. Şut lokasyonu ve blok oranını eklerim. Ayrıca ceza sahası içi paslar güçlü bir sinyaldir. Kanat girişleri ve cut-back koşuları korneri ve sekmeleri artırır. Ben son 10 maç penceresini kullanırım. İç/dış ayrımını mutlaka açarım. Çünkü ev ve deplasman davranışı ayrışır. Dolayısıyla ham veriyi normalize ederim.
Savunma tarafı da tabloyu belirler. PPDA, karşı pres şiddetini anlatır. Orta blokta bekleyen takım tempi düşürür. Derin blok ise hatayı affetmez. Bu nedenle PPDA’yı topa sahip olma ile eşlerim. Geçiş hızı ve top kazanım süresi de eklenir. Böylece ritim netleşir. Sonuç olarak sayılar bir “akışı” temsil eder. Akış görünür olunca alt-üst kararı sadeleşir.
Maç önünde başlangıç çizgisi için Poisson kullanırım. Ev ve deplasman saldırı/defans katsayılarını çıkarırım. Lige özgü gol ortalamasını eklerim. Ardından sakatlık ve rotasyonla küçük düzeltme yaparım. Hava ve zemin de hafif çarpan alır. Böylece “temel” bir dağılım oluşur. Sonra piyasa hattıyla kıyaslarım. Fark kalınsa giriş düşünürüm. İnce farkta beklerim.
Kalibrasyon kritik bir adımdır. Gol dağılımı her ligde aynı işlemez. Bazı ligler geç açılır. Bazıları erken patlar. Bu yüzden son 6 haftanın tempo trendini bağlarım. Ayrıca hakem ortalamasını da eklerim. Kart eşiği yüksek hakem tempoyu kesebilir. Ya da faul standardı akışı hızlandırır. Küçük ama etkili ayarlar budur. Bu sayede model gerçek sahaya yaklaşır.
Maç önü, bilgi asimetrisini sever. Sakat dönüşü veya seyahat yorgunluğu geç duyulur. Zemin ağırsa tempo düşer. Ben bu bilgiyi erken toplarım. Sonra hatla kıyaslarım. Üst çizgisi şişmişse “alt” değerlidir. Tersi durumda “üst” parlar. Kapanışa kadar değer taşımayı hedeflerim. Çünkü kapanış oranı çoğu zaman daha isabetlidir. O tarafa yaklaşmak kazandırır.
Buna rağmen acele etmem. Kadro listesi netleşmeden büyük stake girmem. Rotasyon sinyali gelirse beklerim. Sonrasında modelimi güncellerim. Eğer fark korunuyorsa adım atarım. Değilse pas geçerim. Kombinelerden uzak dururum. Çünkü marj üst üste biner. Tekli ve güçlü fikre dayalı kupon, daha sağlıklıdır. Böylece günün ilk riskini doğru yönetirim.
Canlıda hız kadar sabır değerlidir. Ben üçlü sinyal isterim. xG eğrisi, ceza sahası içi pas ve şut-blok ilişkisi. Üçünden ikisi güçlü ise üste bakarım. Tek sinyalde girmem. Çünkü tek sinyal gürültü üretir. Ayrıca değişiklik penceresini beklerim. Çift kanat tazelenince tempo artar. Set-piece uzmanı girince duran top kalitesi yükselir. Bu hamleler çizgiyi kırar.
Alt senaryosu için başka tetikler ararım. Favori skor üstünlüğünü erken aldıysa tempo düşebilir. Özellikle deplasmandaysa kontrolü sever. Hakem faul standardı yüksekse oyun bölünür. Bu da zaman yer. Ben o anda alt lehine düşünürüm. Fakat topun hızını da izlerim. Zemin kaygan ise geçişler bir anda büyür. İşte o an planımı değiştiririm. Canlıda esneklik, en güçlü silahtır.
Rüzgâr, şut kalitesini doğrudan etkiler. Açı daralır ve merkez şutları düşer. Yağmur topun hızını bozar. Kısa pasları keser. Zemin ağırsa sprintler azalır. Böylece açık oyunda gol zorlaşır. Ben hava verisini maç öncesi yazarım. Canlıda da gözle teyit ederim. “Islak çim + rüzgâr” ikilisi alt sinyali verir. Ancak kaleci hatalarını da artırır. Bu yüzden çıplak bir reçete yoktur. Yine bağlam kazanır.
Hakem profili oyunu düzenler. Uzun avantaj oynayan hakem tempo üretir. Sık düdük çalan hakem akışı böler. Kart eşiği düşükse devre sonu alevlenir. Duran top sayısı artar. Bu da üst tarafı ısıtır. Ben hakemi saate bağlarım. İlk 15’te çizgiyi okurum. Saha içi diyalogu izlerim. Diyalog sertleşirse ikinci yarı ateşlenir. Taktik, hakemle birlikte akar.
Alt, çoğu oyuncuya sıkıcı gelir. Ancak değer sıkça buraya saklanır. Üst çizgisi erken şiştiyse alt parlar. Favori ile düşük blok eşleşmesi alt davet eder. Ayrıca sakat forvetler ve yedek oyun kurucu tabloyu kısar. Ben bu alanlarda sabırlı giriş yaparım. İlk 15’te ritim düşükse alt pozisyonu eklerim. Sonra kısmî kapatma planı hazır tutarım.
Skor 1-0 iken favori topa basıyorsa alt değerlenir. Özellikle rakip yarı alanı tutamıyorsa zaman erir. Korner sayısı düşer ve tehlikeli bölgeler azalır. Ben bu anlarda “under + 1 golde hedge” kurarım. Olur da oyun açılırsa zararı sınırlarım. Açılmazsa alt pozisyonu taşırım. Böylece iki yönlü bir ağ kurarım. Ağ, psikolojiyi korur.
Üst tarafı tetikleyen sinyaller daha görünürdür. xG arası açılır. Ceza sahası girişleri artar. Bloklanan şut oranı yükselir. Bu üçlü, “gol yaklaşır” der. Ayrıca taze kanatlar çizgiyi zorlar. Karşı pres kırılır. Ben burada iki adım atarım. Önce küçük bir giriş yaparım. Sonra set-piece kalitesi güçlenirse eklerim. Gerektiğinde 80 sonrası “son 10 dakika üstü” bakarım. Çünkü yorgunluk ve risk iştahı artar.
Yine de skor kırıldıysa temkinli olurum. 2-0’da liderlikteki takım oyunu dondurabilir. 1-1’de iki taraf da riski tartar. Bu yüzden dakikayı ve taktik değişimi sürekli kontrol ederim. Gerekirse pozisyonu küçültürüm. Gerekirse kısmî kapatma yaparım. Üstte en büyük hata “kovalama” dürtüsüdür. Plan, bu dürtüyü dizginler.
Risk yönetimi stratejinin iskeletidir. Tek atışlı giriş yerine parçalı giriş uygularım. “Temel + teyit” şeklinde iki kademem olur. Canlıda bu kademe yarıya iner. Çünkü gecikme maliyeti artar. Ayrıca “cash out” planını maçtan önce yazarım. Şu dakikada şu oranda kısmî kapat derim. Böylece panik anında düğmeye körlemesine basmam. Disiplin, algoritmayı yener.
Marjı da ölçerim. Canlıda spread genişleyebilir. Bu yüzden ana pazarlarda kalırım. Toplam gol, Asya toplam ve bazen korner. Yan pazarlarda gecikme büyür. Adalet düşer. Ben bu maliyeti kabul etmiyorum. Araçlarımı da sade tutarım. Tek tık, sessiz mod ve temiz ekran. Karar süresi kısalır. Fiyat kaçağı azalır.
Vaka 1: Derin bloklu deplasman ve sabırlı ev sahibi. Zemin ıslaktı ve rüzgâr sertti. İlk 20’de xG düşük kaldı. Ceza sahası içi pas çok azdı. Ben 2.25 altına küçük giriş yaptım. Devre 0-0 bitti. 55’te ev sahibi ön liberoyu oyuna aldı. Tempo daha da düştü. Pozisyonu taşıdım ve 78’de kısmî kapatma yaptım. Maç 1-0 bitti. Ders: Hava + blok + rol değişimi, altı büyütür.
Vaka 2: İki kanat odaklı takım ve yorgun bekler. İlk 15’te kornerler yağdı. Bloklanan şut oranı yükseldi. xG farkı ev sahibi lehine açıldı. Ben 2.5 üstüne küçük giriş yaptım. 35’te taze kanat girdi. Duran top kalitesi arttı. Ek pozisyon açtım. 41’de gol geldi. Devrede pozisyonu küçülttüm. 67’de ikinci gol geldi ve hedef tamamlandı. Ders: Üç sinyal + değişiklik, üstü hızlandırır.
Sahaya çıkmadan şu listeyi uygula. 1) Son 10 maç verisini normalize et. 2) İç/dış ayrımını aç. 3) Hakem, hava ve zemini ekle. 4) Basit Poisson ile başlangıç çizgisi üret. 5) Piyasa hattıyla farkı ölç. 6) Canlı için üç sinyal kuralı koy. 7) Stake’i “temel + teyit” biçiminde kuralize et. 8) Kısmî kapatma planını yaz. 9) Arayüzü sadeleştir ve gecikmeyi test et.
Toparlayalım. Alt-üst, tahminden çok süreç yönetimidir. Veri akışa anlam verir. Hikâye hattı güçlendirir. Benim pusulam basit kaldı. Önce bağlam, sonra model, ardından disiplin. Böylece sürpriz küçülür. Paniğe yer kalmaz. Sen de bu şemayı kendi ligine uyarlayabilirsin. Çünkü amaç nettir. Oyunu yönetmek, oyuna kapılmamak. Veriyle adım at ve planla yürü. Gol sayısı, doğru planla daha tahmin edilebilir olur.
Spor Haberleri